Trzydniowy „długi weekend” można spędzić w swojej najbliższej okolicy. Na podstawie wydanej przez nas książki „Smaki Ziemi Tarnowskiej” prezentujemy ciekawe miejsca w regionie tarnowskim, które warto odwiedzić w wolnym czasie.
W tym przypadku obszar regionu tarnowskiego podzielony został na Lokalne Grupy Działania, które zrzeszają sąsiadujące ze sobą gminy.
LGD Zielony Pierścień Tarnowa to grupa skupiająca sześć gmin: Tarnów, Skrzyszów, Lisia Góra, Wierzchosławice, Wietrzychowice i Żabno. Na tym terenie słynącym z pasiek, można odwiedzić kilka ośrodków jazdy konnej, a także wybrać się do parku linowego „Szara Sowa”. To miejsce dobre nie tylko na aktywny wypoczynek, ale też świetną zabawę – oprócz spaceru z przeszkodami pomiędzy koronami drzew, można tam przeżyć „lot” na wysokości 30 m. Ośrodki jazdy konnej znajdują się w Starych Żukowicach: ranczo Palomino, ośrodek Furioso (nagrodzony w powiatowym konkursie w 2007 r.), Roleski Ranch oraz w Komorowie.
W Skrzyszowie, który jest siedzibą LGD Zielony Pierścień Tarnowa, warto zobaczyć największy w województwie oraz jeden w większych w kraju kościół drewniany. Mowa o kościele św. Stanisława Biskupa, który wybudowano w 1517 r. Natomiast w Pogórskiej Woli znajduje się kościół św. Józefa, który w 1932 r. przeniesiono w całości o… prawie kilometr! Niezbędne do tego były specjalne rolki z drewna, a XVIII-wieczny kościół został przybliżony wiernym – znajduje się teraz bliżej centrum wsi. Na terenie gminy Tarnów znajduje się też XIX-wieczny dwór Marszałkowiczów w Zgłobicach. Warto dodać, że w czasie II wojny światowej działała tam… konspiracyjna fabryka granatów, w które zaopatrywali się partyzanci AK.
Wierzchosławice to nie tylko miejsce narodzin Wincentego Witosa (w domu tym obecnie mieści się muzeum) i siedziba Centrum Kultury Wsi Polskiej, ale także świetne miejsce na wypoczynek na świeżym powietrzu. Ścieżka przyrodniczo-leśna „Lasy Wierzchosławickie” znajduje się w Wierzchosławicach-Dwudniakach. Oprócz stawów hodowlanych z rybami, można tam zaobserwować bardzo ciekawe rodzaje ptaków. Ścieżka pełni funkcję rekreacyjną, ale i dydaktyczną. W okresie bożonarodzeniowym okolica słynie z królewskiego karpia wierzchosławickiego. Dla ceniących sobie spokój i cieszę odpowiednim miejscem będzie gospodarstwo „Leśniczówka” w Wierzchosławicach, które zostało w 2005 r. wyróżnione w konkursie na Najlepszy Produkt Ziemi Tarnowskiej.
W gminie Żabno możemy zobaczyć m.in. zespół pałacowo – parkowy z XIX w., dawną siedzibę hrabiów Męcińskich, obecnie gimnazjum (Łęg Tarnowski – Partyń), cmentarz żydowski – kirchoł (Żabno, ul. Kościuszki) oraz sanktuarium w Odporyszowie. Chwile relaksu zapewni nam wizyta w kąpielisku zalewie Podlesie Dębowe, zwanym popularnie „Kakałkiem”.
LGD Dunajec-Biała zrzesza gminy położone w południowej części powiatu tarnowskiego: Ciężkowice, Pleśna, Wojnicz, Zakliczyn.
Lokalna Grupa Działania zaprasza do wyjątkowego miejsca – Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej, gdzie skupia się całe bogactwo tej części powiatu. Można tam zasmakować tradycyjnych potraw, ale i odwiedzić ogródek edukacyjny czy wziąć udział w warsztatach i piknikach tematycznych.
Dla miłośników spacerów i pieszych wędrówek odpowiednim miejscem będzie Jamna – miejscowość znajdująca się na pograniczu Pogórza Rożnowskiego i Ciężkowickiego. Wycieczki rowerowe bądź piesze mogą zakończyć się w Bacówce na Jamnej, nagrodzonej w powiatowym konkursie „Chatce Włóczykija”, wyróżnionej „Gajówce”, Schronisku Dobrych Myśli bądź Domu Św. Jacka. W Jamnej mieści się ośrodek duszpasterstwa akademickiego ojców Dominikanów, który w 1996 r. podczas przelotu śmigłowcem pobłogosławił Jan Paweł II. W sanktuarium znajduje się ikona Matki Bożej Niezawodnej Nadziei (Matki Bożej Jamneńskiej), przed obliczem której młodzi ludzie proszą o dobrego męża bądź żonę. W Wesołowie (gm. Zakliczyn) można odwiedzić winnicę „Zawisza” Mariusza Chryka, który w 2011 r. otrzymał I miejsce w konkursie powiatowym na Najlepszy Produkt Ziemi Tarnowskiej za „Wino białe półwytrawne Solaris 2010”.
W Melsztynie warto zobaczyć ocalałe ruiny zamku Spytka Leliwity. Legenda głosi, że właśnie od zamku do klasztoru reformatów w Zakliczynie, ciągnął się trzykilometrowy loch, w którym skrywano skarby. W pobliżu ruin zamkowych, tuż przy drodze, możemy napotkać na dwóch pustelników. Jednym z nich jest brat Grzegorz, który na dachu swojej pustelni zamontował… solary pozwalające na korzystanie z laptopa. W tym samym miejscu znajduje się kultowa restauracja „Podzamcze”.
Ciężkowice słyną ze swojego „Skamieniałego Miasteczka”. To 15-hektarowy rezerwat skałek piaskowców, które ukształtowane są w finezyjny sposób. Najpopularniejsza z nich to „Czarownica”, która „straszy” turystów swoim nosem. W Ciężkowicach możemy zatrzymać się na domowy obiad w słynnej już knajpce – „U Martusiowej”. Niedaleko (ok. 3 km) znajduje się Kąśna Dolna, a w niej zabytkowy Dwór. Była to posiadłość Ignacego Jana Paderewskiego, która do dziś żyje muzyką klasyczną, organizowane są tam bowiem liczne koncerty i recitale. W tej okolicy możemy też odwiedzić dwa inne, ciekawe miejsca: Pławną, gdzie znajduje się „Diable Boisko” (skalna brama, pomnik przyrody) oraz Bruśnik, gdzie z wieży widokowej można podziwiać piękne pejzaże, a przy dobrej widoczności nawet zobaczyć Tatry.
Poza Kąśną Dolną melomani mogą odwiedzić Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach. Po koncercie można skorzystać z oferty agroturystycznej Stanisława Ziółkowskiego, którego gospodarstwo w Kończyskach zostało nagrodzone w konkursie na Najlepszy Produkt Ziemi Tarnowskiej w 2008 r.
LGD Pogórzańskie Stowarzyszenie Rozwoju obejmuje teren pięciu gmin: Tuchów, Rzepiennik Strzyżewski, Gromnik, Ryglice i Szerzyny.
Ta część powiatu tarnowskiego słynie nie tylko z winnic i miodów, a także licznych tras do pieszych wędrówek. Bacówka na Brzance to świetna baza wypadowa do tego, aby lepiej poznać tę okolicę. Z wieży widokowej na Brzance (536 m n.p.m.) można podziwiać całą panoramę Pogórza.
Tuchowskie sanktuarium jest ośrodkiem kultu religijnego – rokrocznie, szczególnie w czasie tygodniowych, lipcowych odpustów, nawiedza go wielu pielgrzymów. Modlą się oni przed cudownym wizerunkiem Matki Bożej Tuchowskiej – obraz z I poł. XVI w. Warto odwiedzić to miejsce również w okresie bożonarodzeniowym – uruchamiana jest tam wówczas szopka złożona z 360 elementów. W przyklasztornym misyjnym muzeum można obejrzeć liczne eksponaty przywiezione przez redemptorystów pracujących głównie w Ameryce Południowej. Szczególnym eksponatem jest… głowa ludzka spreparowana do wielkości pięści – to indiańskie trofeum, które można obejrzeć w Tuchowie.
Na terenie Nadleśnictwa Gromnik znajduje się ścieżka dydaktyczna na pograniczu Tuchowa i Zalasowej. To świetne miejsce na spędzenie kilku godzin na łonie przyrody. W tej okolicy można też odwiedzić prawdziwie indiańską wioskę – Fort Watipi w Zalasowej, gdzie znajduje się gromadzona przez 20 lat kolekcja indiańskiego rękodzieła, m.in.: strojów, pióropuszy, mokasynów, instrumentów, broni.
Propozycja dla miłośników turystyki konnej to gospodarstwo agroturystyczne „Paryja” w Ołpinach (gm. Szerzyny) oraz „AgroRyglice” Stacja Górskiej Turystyki Konnej. W Ryglicach warto zobaczyć również spichlerz dworski – datowany na rok 1757, najstarszy tego typu obiekt w regionie.
Stawy rybne to kolejna atrakcja regionu – znajdziemy je w Tuchowie (jadąc od Tarnowa, znajdują się po prawej stronie ul. Tarnowskiej). Ciekawym miejscem może być również obserwatorium astronomiczne Królowej Jadwigi w Rzepienniku Biskupim. Stanęło ono na wzgórzu, na wysokości 350 m n.p.m., pośród lasów, w oddaleniu od okolicznych wsi. Wybudował je dr Bogdan Wszołek.
LGD Kwartet na Przedgórzu działa na rzecz czterech gmin: Radłów, Borzęcin, Dębno oraz Brzesko. Jedynie gmina Radłów leży na terenie powiatu tarnowskiego, pozostałe trzy gminy to obszar powiatu brzeskiego.
Mieszkańcy Tarnowa bardzo chętnie wybierają się nad zalewy w Radłowie i Niwce. To miejsca znane nie tylko plażowiczom i miłośnikom wypoczynku nad wodą, ale także wędkarzom. Są to zalewy po wyrobiskach żwirowych, ten w Niwce jest miejscem przeznaczonym dla amatorów łowienia ryb. Warto wspomnieć, że na całym akwenie wodnym obowiązuje całkowity zakaz kąpieli, wyłączając kąpieliska i miejsca wypłycone do głębokości 130 cm. W Radłowie znajduje się prywatny ośrodek wypoczynkowo-wędkarski „Katamaran”, gdzie można m.in. wypożyczyć sprzęt wodny. Natura jest główną atrakcją turystyczną gminy Radłów. Poza zalewami można wypocząć w lasach (ok. 38% powierzchni), które na swoich terenach kryją pomniki przyrody, m.in.: dąb szypułkowy o wysokości 30 m, którego wiek oceniany jest na 250 lat oraz bagna Babrzysko i Krzyżówka znajdujące się na terenie Leśnictwa Sternalice.
Na terenie gminy Radłów urodziła się Karolina Kózkówna, obecnie błogosławiona kościoła katolickiego (beatyfikacja w 1987 r. w Tarnowie). W Wał-Rudzie znajduje się zrekonstruowany dom, w którym mieszkała dziewczyna. Została ona zabita w obronie swego dziewictwa przez rosyjskiego żołnierza w 1914 r. Jest patronką Ruchu Czystych Serc i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. We wsi wciąż znajduje się grusza, pod którą Karolina nauczała rówieśników, a centrum jej kultu jest sanktuarium w Zabawie. We wspomnianym wcześniej domu w Wał-Rudzie znajduje się izba pamiątek, a także księga próśb o wstawiennictwo bł. Karoliny.
Miłośnicy natury na pewno odnajdą swoje miejsce na terenie gminy Borzęcin. Leśniczy Krzysztof Majka oraz fotograf przyrodniczy Włodzimierz Stachoń wydali nawet książkę na temat ptaków w gminie. Opisywane okazy można zaobserwować w lesie, nad wodą, wśród łąk i w sąsiedztwie człowieka. W Szczepanowie (gm. Borzęcin) znajduje się sanktuarium św. Stanisława, patrona Polski, który urodził się właśnie w Szczepanowie. Biskup został zamordowany na polecenie Bolesława Szczodrego i spoczywa na Wawelu.
Poza powiatem tarnowskim na terenie LGD Kwartet na Przedgórzu warto wspomnieć o filii Muzeum Okręgowego w Tarnowie – Zamku w Dębnie. To miejsce wyjątkowe, gdzie rokrocznie we wrześniu odbywa się Turniej Rycerski o Złoty Warkocz Tarłówny. Jak mówią legendy Tarłówna była piękną córka właścicieli zamku, która miała zostać żoną Spytka z Melsztyna. Jednak dziewczyna zakochała się w jednym z służących, co nie spodobało się jej ojcu. Pan z Dębna żywcem zamurował córkę w baszcie. Tarłówna miała mieć na sobie suknię ślubną, a obok niej miał być ukryty jej posag.
fot. Artur Gawle
