Wadowicka nekropolia zwana „Cmentarzem Narodów” przeszła kompleksową rewaloryzację i rekompozycję. Na wojskowym i wojennym cmentarzu w Wadowicach pochowanych jest ok. 5 tys. żołnierzy różnych armii i narodowości. W środę, 28 czerwca 2023 roku, nastąpiło poświęcenie odnowionej nekropolii.
Na „Cmentarzu Narodów” spoczywają ofiary wielkiej epidemii tyfusu i cholery, żołnierze walczący w armii austriackiej na terenie Galicji, żołnierze Wojska Polskiego, zmarli w obozie internowania w Wadowicach, żołnierze ekshumowani oraz polegli na terenie gmin Wadowice, Kalwaria Zebrzydowska i Budzów w styczniu 1945 roku.
– Obecne urządzenie cmentarza pozwala poznać historię jego przekształceń i zawiera czytelny przekaz o pochodzeniu pochowanych. Inskrypcje na granitowych tablicach wymieniają niemal wszystkie narodowości Europy, których przedstawiciele tu spoczęli – równi wobec żołnierskiego losu, równi wobec śmierci – mówi wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.
Na obwodzie centralnego placu rozmieszczono 12 granitowych tablic z inskrypcjami. 10 poświęconych jest żołnierzom poszczególnych narodów. Pozostałe są dedykowane cywilom wszystkich narodowości oraz Żołnierzom Nieznanym.
– Ważnym aspektem nowej aranżacji „Cmentarza Narodów” jest fakt upamiętnienia na tablicy poświęconej Ukraińcom żołnierzy wojsk Republiki Ukraińskiej 1917-1922. Ukraińcy są jedną z dominujących wśród pochowanych tutaj grup narodowościowych. Cmentarz w Wadowicach jest ważnym punktem naszej historii i odbiciem dziejów Europy – zaznacza wicewojewoda Pagacz.
Rewaloryzacja i rekompozycja cmentarza w Wadowicach została zrealizowana w ramach projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Projekt pn. „Rewaloryzacja wybranych cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej położonych na terenie Brzeska, Tarnowa, Krakowa, Wadowic oraz powiatów bocheńskiego i tarnowskiego, jako zespołu dziedzictwa o znaczeniu międzynarodowym” objął 41 nekropolii. Wszystkie wpisane są do rejestru zabytków województwa małopolskiego.
Prace obejmowały działania konserwatorskie i rewaloryzacyjne:
– na terenie gminy Bochnia – cmentarz nr 316 w Gawłowie, cmentarz nr 317 w Bogucicach, cmentarz nr 336 w Gierczycach, cmentarz nr 338 w Nieprześni;
– na terenie gminy Ciężkowice – cmentarz nr 137 w Ciężkowicach, cmentarz nr 138 w Bogoniowicach, cmentarz nr 143 w Ostruszy, cmentarz nr 142 w Ostruszy;
– na terenie gminy Gromnik – cmentarz nr 145 w Gromniku, cmentarz nr 146 w Gromniku, cmentarz nr 147 w Golance, cmentarz nr 148 w Chojniku, cmentarz nr 181 w Siemiechowie, cmentarz nr 184 w Brzozowej;
– na terenie gminy Pleśna – cmentarz nr 177 w Woźnicznej, cmentarz nr 171 w Łowczówku, cmentarz nr 190 w Janowicach, cmentarz nr 191 w Lubince, cmentarz nr 192 w Lubince, cmentarz nr 194 w Szczepanowicach;
– na terenie gminy Radłów – cmentarz nr 257 w Biskupicach Radłowskich, cmentarz nr 259 w Biskupicach Radłowskich, cmentarz nr 260 w Zabawie, cmentarz nr 262 w Przybysławicach;
– na terenie gminy Ryglice – cmentarz nr 165 w Bistuszowej, cmentarz nr 167 w Ryglicach;
– na terenie gminy Tuchów – cmentarz nr 152 w Siedliskach, cmentarz nr 156 w Siedliskach, cmentarz nr 157 w Dąbrówce Tuchowskiej, cmentarz nr 163 w Tuchowie, cmentarz nr 174 w Zabłędzy;
– na terenie gminy Zakliczyn – cmentarz nr 290 w Charzewicach, cmentarz nr 293 w Zakliczynie, cmentarz nr 294 w Zakliczynie, cmentarz nr 295 w Paleśnicy, cmentarz nr 296 w Paleśnicy;
– cmentarz nr 308 Królówka w Muchówce w gminie Nowy Wiśnicz;
– cmentarz nr 276 w Brzesku;
– cmentarz nr 388 w na cmentarzu Rakowickim w Krakowie;
– cmentarz nr 202 w Tarnowie;
– cmentarz nr 473 w Wadowicach.
Projekt realizowany był w partnerstwie z samorządami, na terenie których położone są te nekropolie.
(AI GEG)
