Jeszcze w tym roku poznamy koncepcję architektoniczną Muzeum Designu i Architektury, czyli plan przebudowy dawnego hotelu Cracovia. Autor tej koncepcji zostanie wyłoniony w międzynarodowym konkursie. Przygotowania do stworzenia nowego oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie trwają już kilka lat. Na jego powstanie trzeba poczekać kolejnych kilka lat – otwarcie nowego muzeum planowane jest na rok 2028.
Muzeum Narodowe w Krakowie we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich Oddział Kraków organizują ograniczony, dwuetapowy, realizacyjny konkurs na koncepcję architektoniczną „Przebudowy dawnego hotelu „Cracovia” do funkcji instytucji kultury: Muzeum Designu i Architektury oraz Modelowego Centrum Wspierania Przemysłów Kreatywnych”. Ogłoszenie o konkursie zostało opublikowane 13 kwietnia. Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński poinformował o nim 18 kwietnia 2023 roku. Termin zgłoszeń upływa 10 maja 2023, w samo południe. W I etapie konkursu architekci będą przedstawiać opracowania studialne. Te trzeba złożyć do 23 sierpnia, a prace dopuszczone do II etapu poznamy 13 września. Ostateczne prace konkursowe trzeba będzie złożyć do 7 listopada, a 10 dni później (17 listopada) zostaną ogłoszone wyniki konkursu i poznamy jego zwycięzcę. To on dostanie nagrodę w wysokości 60 tys. złotych, ale co ważniejsze – otrzyma zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki na wykonanie na podstawie pracy konkursowej kompleksowej dokumentacji projektowej.
– Ogłaszamy konkurs architektoniczny na zaprojektowanie nowego oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie, który będzie się mieścił w historycznym budynku hotelu „Cracovia”. Chcemy, aby była to interaktywna, wielowymiarowa i wielofunkcyjna instytucja, obejmująca nowoczesne rozumienie przemysłów kreatywnych w oparciu o architekturę i design – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas spotkania z dziennikarzami w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Minister Gliński przypomniał, że prace przygotowawcze do ogłoszenia konkursu trwały kilka lat. – Powodów było wiele, ale najistotniejszym był fakt, że koncepcja tego oddziału z jednej strony jest bardzo nowoczesna, z drugiej – musi uwzględniać prawa autorskie dotyczące tego zabytkowego częściowo budynku oraz wymogi konserwatorskie. W tej chwili udało się te wszystkie wymogi połączyć i możemy ogłosić – w oparciu o określone założenia funkcjonalne – konkurs architektoniczny we współpracy z najlepszymi specjalistami i instytucjami, które zajmują się architekturą w Polsce – powiedział minister kultury.
Modernistyczny budynek dawnego hotelu „Cracovia” wraz z działką stał się własnością Muzeum Narodowego w Krakowie 29 grudnia 2016 roku. W częściowo wpisanym do rejestru zabytków obiekcie powstanie Muzeum Architektury i Designu, a pomiędzy nim i Gmachem Głównym MNK – nowa przestrzeń publiczna.
Budowany przez sześć lat hotel został otwarty w czerwcu 1965 roku. Zaprojektował go uznany polski architekt XX wieku Witold Cęckiewicz – autor m.in. ambasady polskiej w New Delhi, Pomnika Bitwy Grunwaldzkiej czy Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach.
Dowodem na znaczenie budynku jest wpisanie jego części do rejestru zabytków przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w 2016 roku. Budynek dawnego hotelu wraz ze znajdującym się tuż obok Kinem Kijów (również projektu Witolda Cęckiewicza) stanowią bardzo ważną część pejzażu architektonicznego Krakowa. Znajdują się przy reprezentacyjnej Alei Trzech Wieszczów, stanowiąc dopełnienie kompleksu monumentalnych gmachów, pełniących funkcje kulturalne i edukacyjne (m.in. Akademii Górniczo-Hutniczej, Uniwersytetu Rolniczego, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego).
Działka, na której znajduje się dawny hotel „Cracovia”, jest częścią placu pomiędzy hotelem a Muzeum Narodowym w Krakowie. Plac ten powstał w 1910 roku w wyniku poszerzenia granic Krakowa. Według ówczesnych planów miał stać się monumentalnym i reprezentacyjnym forum miejskim, połączonym z sąsiednimi Błoniami, z widokiem na kopiec Kościuszki. Pozyskanie działki pozwoli powrócić do tych planów i stworzyć w Krakowie nowe „forum kultury”, które ma szansę stać się nowym centrum życia kulturalnego.
Budynek dawnego hotelu „Cracovia” jako nowy oddział MNK będzie poświęcony polskiemu designowi i architekturze XX i XXI wieku – dwóm dziedzinom kultury współczesnej, które nie były dotąd szerzej prezentowane w polskim muzealnictwie. W budynku znajdą się zarówno przestrzenie wystawiennicze i magazynowe, przeznaczone do eksponowania dzieł z kolekcji muzeum i wystaw czasowych, jak i rozbudowana część przeznaczona na współpracę ze współczesnymi projektantami i producentami, całość zaś będzie pełnić funkcję kreatywnego centrum o randze ogólnopolskiej. Muzeum będzie współpracować z licznymi podmiotami gospodarczymi, uczelniami oraz instytutami badawczymi.
Zróżnicowany charakter instytucji pozwoli na prezentację i popularyzację różnorodnych aspektów designu, takich jak: projektowanie produktu, graficzne, cyfrowe, społeczne czy projektowanie dla przyszłości, a także moda, transport i technologie. W ramach prezentacji architektury swoje miejsce znajdą tam kwestie: urbanistyki, architektury użyteczności publicznej, mieszkaniowej, przemysłowej, krajobrazu oraz eksperymentalnej.
Muzeum stanie się też miejscem współpracy oraz integracji rozwijających się w Polsce przemysłów kreatywnych. Istotną częścią działalności nowego oddziału będzie prezentacja najnowszych osiągnięć w dziedzinie wysokich technologii i nowych mediów, wpływających na formę i charakter wystaw poprzez posługiwanie się nowymi środkami wyrazu i zaawansowanymi technologicznie narzędziami w przekazie informacji.
