Podczas prac konserwatorskich prowadzonych przy Starym Cmentarzu Podgórskim odnaleziono fragmenty najstarszego znanego pomnika grobowego na cmentarzach komunalnych Krakowa pochodzącego z 1794 roku. Zostanie on scalony i umieszczony przy głównej alei tej nekropolii.
Jak poinformował PAP w poniedziałek Maciej Wilamowski, dyrektor biura Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, który finansuje prace przy Starym Cmentarzu Podgórskim, pomnik znajdował się na grobie Agnieszki Drelinkiewiczówny. Z ksiąg metrykalnych ówczesnej parafii na Ludwinowie wynika, że zmarła ona 7 października 1794, dożywszy zaledwie 15 lat. Mieszkała na terenie Dębnik – Kapelanki.
Fragmenty zostały odnalezione i zidentyfikowane dzięki wytrwałości pracowników Zarządu Cmentarzy Komunalnych wśród kamiennych odłamków na Starym Cmentarzu Podgórskim. „Ten pomniczek został już poddany pierwszym pracom konserwatorskim – został oczyszczony, a teraz będzie scalany i rekonstruowany. Uda się też odtworzyć tablicę z nazwiskiem zmarłej z wykorzystaniem kroju pisma, który był w oryginale w oparciu o zachowaną dokumentację” – relacjonował Wilamowski.
Według niego zapadła już decyzja z udziałem konserwatora zabytków, że odtworzony pomnik stanie być może jeszcze w tym roku, przy głównej ścieżce na podgórskiej nekropolii. „Jest to jakieś przywrócenie ważnej części pamięci o Krakowie” – zaznaczył przedstawiciel SKOZK.
Przypomniał, że grób Agnieszki Drelinkiewiczówny już nie istnieje, bo w latach 70. XX wieku wraz z wieloma innymi pochówkami a Starym Cmentarzu Podgórskim padł ofiarą działań inwestycyjnych prowadzonych przez ówczesne władze. Przez środek cmentarza poprowadzono wtedy nową ulicę Telewizyjną (obecnie aleję Powstańców Śląskich). Pochówki z terenu wydzielonego pod drogę zlikwidowano, a szczątki ludzkie przeniesiono do zbiorowych mogił.
Zniszczeniu uległo wiele nagrobków o dużej wartości historycznej i artystycznej. Część ich resztek znajduje się w lapidarium, a część wkopana jest w nasyp przy chodniku biegnącym wzdłuż alei Powstańców Śląskich. Wiele usuwanych pomników nagrobnych udało się utrwalić w latach 70. XX wieku na zdjęciach i rysunkach – stąd pochodziła dokumentacja, dzięki której udało się najpierw zidentyfikować pozostałości nagrobka Drelinkiewiczówny, a następnie przystąpić do jego scalania.
(Fot. SKOZK)
Konserwacja nagrobka Agnieszki Drelinkiewiczówny to część projektu kluczowego Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa – przedsięwzięcia realizowanego w latach 2023–2026, którego celem jest pełna rewaloryzacja zachowanej części Starego Cmentarza Podgórskiego – najstarszej nekropolii komunalnej Krakowa.
W trakcie prac – relacjonował Wilamowski – zrewaloryzowana będzie brama wjazdowa, powstaną alejki w miejsce ścieżek, zainstalowane będzie oświetlenie.
(Fot. SKOZK)
Cmentarz ten funkcjonował już przynajmniej w 1794 roku, jest zatem starszy od otwartego w 1803 roku Cmentarza Rakowickiego. Najstarszym niekomunalnym cmentarzem w Krakowie jest natomiast żydowski Cmentarz Remuh przy ul. Szerokiej założony w 1535 roku.
(PAP)
