W ostatnich latach fotowoltaika, czyli technologia przekształcania energii słonecznej w energię elektryczną, znajduje coraz szersze zastosowanie w Polsce. To nieprzypadkowy rozwój zdarzeń – z jednej strony ludzie coraz bardziej przywiązują wagę do ekologii, zdając sobie sprawę z potrzeby ograniczenia zużycia paliw kopalnych, a z drugiej strony, fotowoltaika w Polsce jest atrakcyjnie wspierana programami finansowymi. Wprawdzie nasze państwo zdecydowanie opiera się na węglu, ale jeżeli chodzi o tempo rozwoju solarnych paneli, to Polska stała się jednym z liderów we wszystkich kategoriach. W niniejszym artykule omówimy przyczyny tego zjawiska, obecne wyzwania sektora oraz perspektywy.
Dynamiczny wzrost mocy zainstalowanej
W ciągu ostatniej dekady Polska naprawdę zrealizowała właściwie eksplozję mocy zainstalowanej w fotowoltaice, zwłaszcza mikroinstalacji. Na podstawie danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych stan zamontowanych mocy w instalacjach PV pod koniec 2022 roku przekroczył 12 GW, co stanowiło gigantyczny odsetek w skonfrontowaniu z zaledwie kilkoma megawatami pod koniec lat poprzedniej dekady. Była to gównie zasługa mikroinstalacji, czyli systemów instalacji PV na dachach jednorodzinnych domów. Technologie te były bardzo popularne poprzez programy finansowania, jak np. Mój Prąd czy czyste powietrze. Mój prąd, zainaugurowany w 2019 roku, odegrał znaczącą funkcję w promocji PV wśród gospodarstw domowych. Dzięki świadczeniom rzędu kilku tysięcy złotych zainwestowanie w instalacje słoneczne stało znacznie bliżej siebie z przeciętnym Polakiem. Łącznie z ulgą termomodernizacyjną i sposobnością odliczenia koszty z inwestycji od podatku PV stało się nie tylko ekologicznym, ale również ekonomiczny.
Czynniki sprzyjające rozwojowi fotowoltaiki
Rozwój fotowoltaiki w Polsce wynika z kilku czynników. Po pierwsze, dynamika cen energii elektrycznej sprawia, że inwestowany panel słoneczny procentuje. Gospodarstwa domowe, zwłaszcza w obecnych czasach, w której inflacja szybko rośnie, energii nie kupują. Tak robiliśmy jeszcze do kilku lat temu. Po drugie, panele fotowoltaiczne stają się coraz wydajniejsze i tanieją w produkcji. Jeszcze dziesięć lat temu nie sposób było zainwestować w fotowoltaikę ze względu na koszt inwestycji. Dziś ceny paneli z każdym rokiem spadają o paręnaście procent. Po trzecie, na rozwój fotowoltaiki w Polsce oddziałuje polityka UE, której priorytetem jest redukcja emisji co2 i modyfikacja energetyczna. Aktualnie rozwój tego sektora gospodarki jest równie dynamiczny co najszybciej wypłacalne kasyna. Są one coraz częściej instalowane również przez zwykłych, szarych ludzi a nie tylko firmy przemysłowe jak miało to miejsce w ostatnich latach.
Wyzwania dla branży fotowoltaicznej
Mimo imponującego rozwoju, branża fotowoltaiczna w Polsce stoi przed wieloma wyzwaniami. Jednym z głównych problemów jest ograniczona przepustowość sieci elektroenergetycznych. W niektórych regionach kraju sieci są przestarzałe i nieprzystosowane do przyjmowania dużej ilości energii z rozproszonych źródeł, takich jak instalacje fotowoltaiczne. W rezultacie dochodzi do sytuacji, w których operatorzy sieci odmawiają przyłączenia nowych instalacji, co hamuje dalszy rozwój sektora.
Kolejnym wyzwaniem jest zmiana systemu rozliczeń dla prosumentów, która weszła w życie w 2022 roku. Dotychczasowy system opustów, który pozwalał na magazynowanie nadwyżek energii w sieci i ich późniejsze wykorzystanie, został zastąpiony modelem net-billingu. Nowy system, oparty na sprzedaży nadwyżek energii po cenach rynkowych, jest mniej korzystny dla prosumentów, co może wpłynąć na spadek zainteresowania inwestycjami w fotowoltaikę.
Nie można również zapominać o barierach administracyjnych i biurokratycznych, które wciąż utrudniają realizację większych projektów fotowoltaicznych, takich jak farmy słoneczne. Proces uzyskiwania pozwoleń na budowę oraz przyłączenie do sieci jest czasochłonny i skomplikowany, co zniechęca potencjalnych inwestorów.
Perspektywy na przyszłość
Mimo wyzwań, perspektywy dla fotowoltaiki w Polsce są bardzo obiecujące. Według prognoz, do 2030 roku moc zainstalowana w fotowoltaice może osiągnąć nawet 20-25 GW, co uczyni ją jednym z filarów polskiego miksu energetycznego. Kluczowe znaczenie będą miały dalsze inwestycje w modernizację sieci elektroenergetycznych oraz rozwój technologii magazynowania energii, takich jak baterie litowo-jonowe czy wodór.
Również rozwój dużych farm fotowoltaicznych może odegrać istotną rolę w zwiększaniu udziału OZE w polskim systemie energetycznym. W ostatnich latach coraz więcej firm decyduje się na budowę farm słonecznych, które mogą dostarczać energię nie tylko do sieci, ale także bezpośrednio do zakładów przemysłowych, co pozwala na redukcję kosztów operacyjnych i emisji CO2.
Ważnym trendem jest także integracja fotowoltaiki z innymi technologiami, takimi jak pompy ciepła czy systemy inteligentnego zarządzania energią. Dzięki temu możliwe jest maksymalne wykorzystanie energii słonecznej w gospodarstwach domowych i przedsiębiorstwach, co przyczynia się do zwiększenia efektywności energetycznej.
Podsumowanie
Rozwój fotowoltaiki w Polsce to przykład, jak szybko można zmieniać krajobraz energetyczny kraju dzięki odpowiednim regulacjom, wsparciu finansowemu i rosnącej świadomości społecznej. Choć branża stoi przed wieloma wyzwaniami, takimi jak modernizacja sieci czy zmiany w systemie rozliczeń, potencjał fotowoltaiki w Polsce jest ogromny. W obliczu globalnych wyzwań klimatycznych i rosnących cen energii, inwestycje w odnawialne źródła energii, w tym fotowoltaikę, będą odgrywać kluczową rolę w budowaniu zrównoważonej i niezależnej energetycznie przyszłości.
