Muzeum Krakowa podpisało umowę z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dotyczącą remontu i dostosowania do potrzeb nowoczesnej placówki muzealnej dawnego kina Światowid na os. Centrum E 1, w którym mieści się obecnie Muzeum Nowej Huty. Rozbudowa tego muzeum będzie kosztować blisko 100 mln złotych i potrwa do 2028 roku.
Przewidziano: przebudowę, rozbudowę i zmianę sposobu użytkowania budynku kina Światowid na potrzeby Muzeum Nowej Huty, budowę, przebudowę i rozbudowę niezbędnej infrastruktury technicznej (nawierzchnie drogowe z placami manewrowymi i parkingami oraz chodnikami, sieci elektryczne, teletechniczne, wodno-kanalizacyjne, ciepłownicze, oświetlenie zewnętrzne, monitoring), prace w zakresie zielni, prace budowlane związane z aranżacją wystawy stałej, wykonanie wystawy wraz z dostawą sprzętu oraz prace dotyczące aranżacji wnętrz. Obecnie powierzchnia użytkowa w obiekcie to 1 575 m2, po zakończeniu wyniesie prawie 4400 m2, czyli niemal trzy razy więcej. – Dzięki temu będzie mogła powstać nowoczesna wystawa stała oraz przestrzenie na wystawy czasowe, sale edukacyjne czy spotkania mieszkańców (tzw. „przestrzeń sąsiedzka”). Powstaną miejsca parkingowe oraz osobne wejście do nadbudowy, w której znajdzie się miejsce na taras widokowy i kino letnie – wyliczają urzędnicy.
Generalnego wykonawcę inwestycji poznamy w 2025 roku. Prace remontowe planowane do 2028 roku. Całkowita wartość projektu to 99 639 661,46 zł netto, w tym z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (program FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko) – 76 466 590,90 zł.
Muzeum Nowej Huty mieści się w dawnym budynku kina Światowid w centrum socrealistycznej zabudowy Nowej Huty na os. Centrum E 1. Połączyło doświadczenia oddziału Muzeum Krakowa Dzieje Nowej Huty i Muzeum PRL-u.
Oddział Dzieje Nowej Huty działał od 2005 r. na os. Słonecznym 16. Zrealizował ponad 30 wystaw, prowadził badania, opracowywał i udostępniał informacje o dzielnicy od prehistorii do współczesności. Wydawał naukowe i popularyzatorskie publikacje dotyczące dziejów Nowej Huty, prowadził też intensywną działalność edukacyjną.
Muzeum PRL-u działało od kwietnia 2013 r. i było współprowadzone przez gminę Kraków oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mieściło się w dawnym budynku kina Światowid. Było miejscem spotkania różnych narracji o PRL-u – politycznej, społecznej, obyczajowej, kulturalnej, a także rozmów i debat na temat epoki. Zaprosiło mieszkańców Krakowa i turystów na kilkanaście wystaw, z których część miała charakter ponadlokalny – ogólnopolski, a nawet międzynarodowy.
Zgodnie z decyzją Rady Miasta Krakowa 1 marca 2019 roku Muzeum PRL-u połączyło się z Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, a nowy oddział MHK kontynuuje działalność jako Muzeum Nowej Huty. Pierwszą wystawą pod nowym szyldem był „Nowohucianin”, wpisujący się zarówno w jubileusz 70-lecia Nowej Huty, jak i w projekt „PrzeMieszczanie”, przygotowany przez Muzeum Krakowa na jubileusz swego 120-lecia.
W ostatnich latach w Muzeum Nowej Huty można było oglądać także wystawy: „Nasz jest ten dzień” (na 30. rocznicę wyborów kontraktowych), „Mój drugi dom? Huta im. Lenina” i „Kombinat formy – przestrzenie Huty im. Lenina na fotografiach z lat 1950–1956” (jej głównym organizatorem jest Ośrodek Karta), „Wańka-wstańka. Pomnik Lenina w Nowej Hucie”, „Osiedleni. Mistrzejowice”, „Plac Centralny”. W poszukiwaniu Centrum” oraz „Trzepaki, Reksio, Atari”. Najnowsza nowohucka wystawa nosi tytuł „Bunt w systemie. Muzyczne przestrzenie wolności 1945–89”.
Muzeum Nowej Huty kontynuuje działalność edukacyjną zarówno oddziału Dzieje Nowej Huty, jak i Muzeum PRL-u. Jest głównym organizatorem corocznej akcji „Zajrzyj do Huty”, do udziału w której zaprasza nowohuckie instytucje kulturalne oraz aktywistów.
5 października 2016 r. rozstrzygnięto konkursy na projekty: architektoniczno-budowlany muzeum oraz aranżacyjny wystawy stałej wraz z opracowaniem scenariusza. Zwycięska koncepcja firmy MAE Multimedia Art & Education.
W lutym 2019 r. zakończono prace nad scenariuszem wystawy stałej i projektami budowlanym oraz aranżacyjnym. Także na tym poziomie Muzeum Nowej Huty połączy doświadczenia obu wspomnianych instytucji: dzielnica znajdzie się w centrum wystawy stałej, której głównymi bohaterami będą mieszkańcy, a historia PRL-u pozostanie tłem opowieści.
Wystawa stała w Muzeum Nowej Huty będzie opowiadała przede wszystkim o dzielnicy i jej mieszkańcach, a na dalszym planie – o PRL-u. Ramy czasowe opowieści będą jednak szersze – obejmie ona zarówno czasy przed budową Nowej Huty, jak i współczesność dzielnicy.
Zbiorowym bohaterem wystawy stałej będą nowohucianie. Ich losy stanowić mają główną oś narracyjną ekspozycji, a przełomowe wydarzenia z życia dzielnicy wyznaczą punkty dramaturgiczne opowieści. Nowa Huta będzie obecna na wystawie poprzez relacje, obiekty i artefakty pochodzące z jej terenów. Tam, gdzie będzie to możliwe, wydarzenia o znaczeniu ogólnopolskim zostaną przedstawione na przykładzie Nowej Huty – np. stan wojenny zostanie pokazany poprzez pacyfikację strajku w Hucie im. Lenina, sylwetki nowohuckich ofiar, manifestacje rocznicowe. Nie zabraknie też opowieści o kombinacie i warunkach pracy w nim.
Historii Nowej Huty nie da się uczciwie i zrozumiale opowiedzieć bez historii PRL-u. Kombinat i miasto miały być emanacją socjalistycznej ideologii. Opowieść o Nowej Hucie to historia wyjątkowego projektu społecznego, ideowego, architektonicznego. Na wystawie stałej Muzeum Nowej Huty znajdziemy opowieść o systemie komunistycznym w Polsce, o przełomowych z ogólnopolskiej perspektywy wydarzeniach politycznych czy o „polskich miesiącach” (obrona krzyża, strajki lat 80.).
Ekspozycja nie będzie jednak miała wyłącznie politycznego charakteru. Równolegle do wspomnianej narracji prowadzona będzie druga – poświęcona życiu codziennemu mieszkańców, ich pracy oraz zachodzącym zmianom społeczno-obyczajowym. To, co zbiorowe, polityczne splecie się więc w Muzeum Nowej Huty z tym, co indywidualne, prywatne i osobiste.
(AI GEG)
